1)TOLUNOĞULLARI DEVLETİ
→Abbasilerin hizmetinde bulunan Tolunoğlu Ahmet, Abbasi Halifesi tarafından Mısır'a vali olarak atanmıştır. Halifenin otoritesinin zayıflaması, Mısır'ın merkezden uzak ve zengin bir ülke olması Tolunoğlu'nun bağımsızlık ilan etmesini sağlamıştır.
→Mısır'da kurulan ilk Türk devletidir.
→Sınırları içerisinde Mısır, Filistin ve Suriye vardır.
→Eski Kahire olarak anılan Fustat şehrini kurmuşlardır.
→Maliyede düzenlemeler yaparak bayındırlık faaliyetlerine girişmiş ve Mısır'ı zenginleştirmişlerdir.
→Tarım ve el sanatlarını geliştirmek için çalışmalar yapmışlardır.
→Bağımsızlığını Abbasilerden almış, ancak yine Abbasiler tarafından yıkılmıştır.
→Ayrıca Tolunoğlu Ahmet'in "maristan” adıyla kurmuş olduğu hastane ve eczanede ise tüm halka ücretsiz sağlık hizmeti verilmiştir.
2)AKŞİTLER (İHŞİTLER) DEVLETİ
→Abbasilerin Mısırla vali olarak atadığı Fergana Türklerinden olan Ebû Bekir Muhammed tarafından kurulmuştur.
→Başkentleri Fustat şehridir.
→Kısa sürede Suriye ve Hicaz'ı ellerine geçirmişlerdir.
→Mekke ve Medine gibi kutsal yerler Türklerin eline ilk kez Akşitler zamanında geçmiştir.
→Mısır'da kurulan ikinci Türk devletidir.
→Mısır'da adaletli bir yönetim uygulanmıştır. Bu yüzden Ebû Bekir Muhammed'e Abbasi Halifesi El-Razi Billâh tarafından "Ak-Şit” (Beyaz Güneş) unvanı verilmiştir.
→Fatimiler tarafından ortadan kaldırılmıştır.
3)Eyyûbiler
→Baharat Yolu'nu denetimleri altına alarak ticareti canlandırmışlardır.
→Selahaddin Eyyubi de eski Türk geleneğine uyarak toprakları çocukları arasında pay etmiştir. Bunun üzerine ülkede karışıklıklar çıkmıştır.
→1250 yılında da Kölemen Bey/Memlük komutanı Aybeg devlete son vermiştir.
→Selahaddin Eyyûbi'nin biyografisini yazan El-Wahrani; O'nun Öklid geometrisi, astronomi, matematik ve aritmetik gibi konularda uzman olduğunu belirtir. O aynı zamanda; mantık, felsefe, sosyoloji, fıkıh, tarih eğitimi almış, Şam'daki Dar'ü1-Hadis'ten (Hadis Üniversitesi) mezun olmuştur.
4)MEMLUK (KÖLEMENLER) DEVLETİ
→Bu devleti Eyyubi ordusundaki komutanlardan İzzettin Aybeg kurmuştur.
→Devletin 1250-1390 yılları dönemine Türk Memluklar, 1390-1517 yılları dönemine de Çerkez Memluklar dönemi denilmiştir.
→Abbasilerin yıkılışı ile sona eren Halifelik kurumunu devam ettirmişlerdir.
→Moğolları Anadolu'da Ayn Calud (1260) Savaşı'nda yenmişler ve onların Suriye ile Mısır'a girmelerine engel olmuşlardır.
→Her Emir'in Sultan olma hakkı bulunduğu için Sultanlar seçimle iş başına gelmiştir. (Kut Anlayışı yoktur.)
→Resmî dili Türkçe kabul etmişlerdir.
→1517 yılında Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim, devlete son vermiştir.
Mısırı yöneten son Türk devleti Osmanlıdır. Osmanlının her ayrıntısını öğreneceğimiz için burada bahsedip kafanızı ağrıtmayalım şimdi.:)