1. ÖZNEL ANLATIM
Kişiden
kişiye göre değişen, yazarın düşüncelerine, duygularına ve beğenisine dayanan
anlatım biçimine öznel anlatım denir. Yani, söyleyenin kendi yorumuna ya
da görüşüne göre şekillenmiş ve ispatlanması gerekmeyen, kişisel kanaat
bildiren cümlelere denir.
→Kişiyle ilgili, kişiye ait, kişisel olan,
kişiden kişiye değişebilen...
→Kişisel yönü ağır basar.
→İspatlanması söz konusu değildir.
→Kişiden kişiye göre değişir.
→Sadece sahibi için geçerlidir.
␥❅Ankara, dünyanın en güzel şehridir. (öznel)
␥❅Ankara, Türkiye'nin başkentidir. (nesnel)
2. NESNEL ANLATIM
→Yazarın kişisel görüşünü içermeyen, kişisel
yorumlara kapalı olan ve herkes tarafından kabul edilebilir nitelik taşıyan
anlatıma nesnel anlatım denir.
→Nesneyle ilgili, nesneye ait olan, kişiden
kişiye değişmeyen..
→Kişiden kişiye göre değişmez.
→İspatlanabilir nitelik taşır.
␥❅Roman, Türk edebiyatına Tanzimat'la birlikte giren bir türdür. (nesnel)
␥❅Roman, en güzel edebiyat ürünüdür. (öznel)
Not: Bir kişinin kanaatlerinden dolayı "hayır”
diyebileceği cümleler özneldir.
␥❅Bu ceket sana çok yakışmış. (Hayır, bence hiç yakışmamış. ↔ öznel)
␥❅Bu eser yedi bölümden oluşmuş, her bölümün sonuna kaynakça konmuştur. (İspatlanabilir↔ nesnel)
Not: Bütün insanların katılacağını düşündüğünüz, evrensel
sayılan birçok yargı da özneldir çünkü evrensel bile olsa hala
görecelidir.
␥❅Hiç kimse çocukları öldürmemelidir. ↔ (Nesnel gibi görünse de sonuçta kişiseldir ve bir başkası tarafından reddedilebilir.)
␥❅Bu tarihi binalar, beni üç yüz sene öncesine götürdü. ↔ (Hayır, beni götürmedi.) ↔Öznel
␥❅İstanbul'da onlarca, yüzlerce gökdelen var. ↔ (nesnel)
␥❅Romanın konusu insanı zaman zaman karamsarlığa düşüren motifler üzerine kurulmuş. (Öznel)
␥❅Romandaki kişiler olayın geçtiği bölgeye özgü yerel ağızla konuşuyor. ↔ (nesnel )
␥❅Bu akşam size gelmeyi düşünüyorum. ↔cümlesi bir değerIendirme bildirmediği için yargının öznel ya da nesnel oluşu dikkate alınmaz.
ÇIKMIŞ SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisi öznel bir
yargıdır?
A) Kitap, bilgi edinme vasıtalarından biridir.
B) Cümle, sözcüklerden oluşur ve bir yargı bildirir.
C) Bir pantolonla bir gömlek aldım.
D) Ahmet Haşim'in şiirleri çok ilgi çekicidir.
E) Günümüzde yazılan şiirlerde genellikle serbest ölçü
kullanılır.
Cevap
D seçeneğinde "şiirlerin çok ilgi çekici olması"
kişişel bir yargıdır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler nesnel ifadelerdir.
Cevap D
Çıkmış Soru
(l) Bu yayınevi bir süredir kendi olanakları içinde, sessiz
sedasız, değerli ürünler ortaya koyuyor. (II) Kırkı aşkın kitap çıkaran bu
yayınevinin dikkati çeken bir özelliği çok iyi kitaplar seçmesi. (III) Bunlar
kimsenin aklına gelmeyen, titizlikle araştırılıp bulunmuş kitaplar. (IV) Ayrıca
bu yayınevi, kitapların basımına özen gösteriyor; çevirilerin düzgün ve doğru
olmasına dikkat ediyor. (V) Her kitabın sonuna, yazar ve yapıt adlarını gösteren
bir dizin ve kaynakça ekliyor. (VI) Bu özelliklerin hepsi nitelikli bir baskı
ile buluştuğunda odaya iyi kitaplar çıkıyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde kişisel düşüncelere yer verilmemiştir?
A) I. B) II.
C)III D) V. E) VI.
l. cümlede "sessiz sedasız, değerli ürünler",
II. cümlede "dikkati çeken”, III. cümlede "titizlikle", IV.
cümlede "özen gösteriyor", VI. cümlede "iyi kitaplar” ifadelerinden
de anlaşılacağı üzere kişisel düşünceye yer verilmiştir. V. cümlede ise kişisel
düşünce bulunmamaktadır.
Cevap D