Sosyal Yapı, Hukuk Sistemi, Ekonomi

 1)Sosyal Yapı:

→Egemen ve yönetici unsur Türklerden oluşmuştur. 

→Bunun yanında Müslüman Araplar ve İranlılar, Gayrimüslim olarak da Rumlar, Ermeniler ve Gürcüler devlet sınırları içerisinde yaşamışlardır. 

→Toplumda kesin çizgilerle belirlenmiş bir sınıf ayrımı yapılmamıştır. Herkes bilgi ve becerisi oranında yükselme şansına sahiptir. 

→Göçebe olarak yaşayanlar hayvancılıkla uğraşırken, yerleşik hayata geçenler tarım ve ticaret yapmışlardır.

2)Ekonomik Hayat:

→Selçuklular, ipek Yolu'nu kontrol altına aldıkça ticari alanda önemli gelişmeler yaşamışlardır. Ticaret yolları üzerine kervansaraylar inşa etmişlerdir. 

→Değişik iş kollarındaki esnafların kendi aralarında çalışma hayatını düzenleyen lonca isimli örgütler oluşturmuşlardır. (Fütüvvet Teşkilatı)(Ahilik Teşkilatı)

👉Fütüvvet teşkilatı, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Kuruluş Dönemi'nde Lonca Teşkilatı Osmanlı Klasik Dönemi'nde ise Ahilik Teşkilatı, adı ile varlığını sürdürmüştür.

a. Loncaların Özellikleri 

→Yalnızca bir loncaya üye olunmuştur. 

→Lonca üyeleri arasında din, dil, ırk farkı gözetilmemiş ve yöneticileri kendi içlerinden seçilmiştir. 

→Örgüt kendi üyelerinin hayat standardını yükseltmeyi hedeflemiş ve gerektiğinde krediler açmıştır. 

→Özellikle Anadolu'nun sosyal düzeninin kurulmasında ve ekonomik gelişmesinde etkisi büyük olmuştur.

→Üretimde standartlaşmayı sağlamıştır. 

Diğer gelir kaynakları;

Öşür: Müslümanlardan alınan 1/10 oranındaki ürün vergisidir. 

Haraç: Gayrimüslimlerden alınan ürün vergisidir. 

Cizye: Gayrimüslim erkeklerden askere gitmemeleri karşılığında alınan vergidir. 

Bâc-ı Bazar: Pazar vergisidir. 

Ganimet: Savaş gelirlerinin 1/5'idir. 

Komşu devletlerin hediyeleri 

Maden, orman ve tuzla gelirleri 

👉Selçuklularda ilk para Tuğrul Bey zamanında bastırılmıştır.

3)Toprak sistemi

Türk-İslam devletlerinde toprak "Mirî" ve "Mülk” toprak olarak ikiye ayrılmıştır.

-Mirî Topraklar                Mülk Topraklar 

*Has                                     *Öşri

*ikta                                     *Haraci

*Vakıf

Has Topraklar: Gelirleri hükümdara ve hanedan üyelerine ayrılan topraklardır.

İkta Toprakları: Geliri hizmet veya maaş karşılığı olarak komutanlara, askerlere ve devlet adamlarına verilen topraklardır. Paranın bir kısmıyla atlı askerler beslenmiştir.

Vakıf Topraklar: Hayır, eğitim ve sosyal kurumların ihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmış topraklardır.

Haraci Topraklar: Gayrimüslimlere verilen topraklardır. Bu topraklarda yaşayanlar devlete haraç vergisi ödemişledir.

Öşri Topraklar : Müslümanlara verilen topraklardır.

→İkta Sisteminin faydaları:

*Devlet para ödemeden büyük bir orduya sahip olmuştur. (ekonomik-askerî) 

*Hazinenin yükü hafifletilmiştir. (ekonomik) 

*Ülkede asayiş ve düzen sağlanmıştır. (sosyal) 

*Merkezî otorite güçlenmiştir. (siyasî) 

*Üretimde süreklilik sağlanmıştır. (ekonomik) 

(Bu sistem Osmanlı'da Tımar (Dirlik) Sistemi'ne örnek olmuştur.) 

4)Hukuk sistemi:

→Türk İslam devletlerinde yargı sistemi Şer'i ve örfi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. 

→Şer'i yargı işini yapan kişilere "kadı” denilmiştir. 

→Ordu içindeki davalara kadıasker unvanlı hakimler, büyük davalara ise Divan-ı Mezalim denilen yüksek mahkemelerde hükümdarlar bakmıştır.

a) Şeri Hukuk 

→Şeri hukuk temelini İslam hukukundan alırdı. 

→Miras, boşanma, evlenme, velayet, vakıf ve ticaret ile ilgili konular şeri hukuk kapsamında yer alıyordu. 

→Şeri davalara kadılar bakardı. 

→Kadıların başındaki sorumluya ise Kadi'l-kudat (Başkadı) denirdi. 

→Kadı, Divan üyeleri ve hatta veziri yargılama yetkisine sahipti. 

→Kadılar, siyasi otorite tarafından baskı altına alınmazdı. Bu durum kısmen de olsa hukukun bağımsız olduğunu göstermektedir. 

b) Örfî Hukuk 

→Örfi hukuk ise temelini eski Türk geleneklerinden (töre) alırdı. 

→Ülke güvenliğinin sağlanması, kanunların uygulanması ve bu konularda ortaya çıkan uygunsuzluklar örfi hukukun kapsamında yer alıyordu. 

→Örfî davalara Emir-i Dâd'ın başkanlığındaki mahkemeler bakardı.

Yorumlar


EmoticonEmoticon

reklam alanı