Sözcük, dilin anlamlı en küçük parçasıdır. Sözcükler birbirleriyle anlam ilgileri kurarak yargıları oluşturur.
Yargı oluşturmak için bir araya gelen sözcükler
karşıladığı anlama ve birbiriyle olan ilişkisine göre üç ana gruba ve sekiz türe
ayrılır;
A) İsim
Soylu Sözcükler: İsim, sıfat, zamir, zarf
B) Edat
Soylu Sözcükler: Edat, bağlaç, ünlem
C)
Fiiller
Bir sözcüğün kendi başına hangi türü ifade ettiği belli
değildir. Onun türünü içinde bulunduğu yargıda ilişkili olduğu sözcük
belirler. Bir cümlede isim olan bir sözcük başka bir cümlede sıfat, zarf veya
edat olabilin
Örneğin “doğru” sözcüğünü buna göre
inceleyelim. Bu sözcük
“Tahtaya bir doğru çizdi.” cümlesinde isim,
“Doğru cevapları kağıda yazın.” cümlesinde sıfat,
“Benimle doğru konuş!” “Sen doğru eve git, ben geliyorum.”
cümlelerinde zarf,
“Teknemiz adaya doğru yönelmişti.” cümlesinde edat
olarak kullanılmıştır.
Görüldüğü gibi aynı sözcük değişik cümlelerde farklı
görevler üstlenmiştir. Öyleyse bir sözcüğü tek başına belli bir gruba almak
yanlıştır.
Sözcük türlerinin bilinmesinde temel unsur, isim ve fiil
türlerinin iyi bilinmesidir. Çünkü diğer sözcük türleri daha çok, bu iki
sözcükle ilişkilerine göre belirir.
İsim — Fiil Farkı
İnsan yaşamını iki şey biçimlendirir. Birincisi varlıklar ve
kavramlar, ikincisi eylemlerdir. Dildeki bütün anlamlar bunların arasındaki
ilişkiden doğan Varlıkları ve kavramları karşılayan sözcüklere isim denir.
Eylemleri, hareketleri karşılayan sözcüklere ise fiil
diyoruz.
Sözcük türleri arasındaki temel ayrım, aslında fiilin diğer
sözcüklerden farkıdır. Çünkü fiil dışındaki sözcükler aynı ekleri alarak
kullanılabildikleri halde, fiiller farklı ekler alır. Bir sözcüğün fiil olup
olmadığını, onu olumsuz yaparak anlayabiliriz.
Sözcük Türleri (İsim, Sıfat, Zamir)
Türkçe'de sadece fiiller “-ma ,
-me” ile olumsuz yapılır.
Örneğin “ağaç, gibi, ver” sözcüklerinin hangisinin fiil
olduğunu bulalım. Bunlar arasında sadece “ver, verme” olabilir, “ağaç, ağaçma”
olmaz
“Bu akşam erken yat.”
“Odada hiç kimse yok.”
cümlelerindeki altı çizili sözcüklerden hangisinin fiil
olduğunu bulalım. “yat” sözcüğü “yatma” biçiminde olumsuz yapılabilir.
Ancak “yok” sözcüğü “yokma” biçiminde olumsuz yapılamaz.